Dzisiaj poruszam ważne zagadnienie – jak rozliczyć kaucję gwarancyjną w robotach budowlanych? Czyli garść praktycznych informacji dla Twojej księgowej/księgowego 😁
Wszystko przedstawię na konkretnym przykładzie z praktyki.
Z poprzedniego artykułu już wiesz, na czym polega kaucja gwarancyjna. Czym różni się od kwoty zatrzymanej i w jakich przypadkach inwestor odpowiada solidarnie za zwrot „kaucji gwarancyjnej” wobec podwykonawcy.
Jeżeli pominąłeś tamten wpis, a chcesz nadrobić zaległości, to zajrzyj tutaj:
⏹ Kaucja gwarancyjna – czym jest ? Kaucja gwarancyjna a kwota zatrzymana – czy się różnią ? Przykłady wzorów klauzul umownych regulujących kaucję gwarancyjną i kwotę zatrzymaną. O przypadkach, w których inwestor może zatrzymać kaucję gwarancyjną. A także, kiedy należy się zwrot kaucji gwarancyjnej – z odsetkami czy bez?
Kaucja gwarancyjna a opodatkowanie – podstawowe informacje
Dziś pora na temat stricte księgowy/podatkowy. Przeniesiemy się na chwilę do równoległej rzeczywistości – magicznej krainy Fiskusa i podatków.
Dlaczego magicznej?
Pewnie nie raz się przekonałeś, że kto jak kto, ale Fiskus potrafi wyczarować podatek dosłownie z niczego 🥴
Prawdziwa magia, nieprawdaż ?
Dlatego warto sprawdzić, jakie skutki podatkowe wywołuje kaucja gwarancyjna albo kwota zatrzymana z tytułu należytego wykonania umowy o roboty budowlane.
Praktycznie w każdej dobrej umowie na budowie pojawiają się powyższe rodzaje zabezpieczeń.
Bez względu na to, czy jesteś inwestorem/generalnym wykonawcą czy podwykonawcą – zapewne często musisz księgować powyższe środki.
Być może zastanawiasz się, jak rozliczyć kaucję gwarancyjną w robotach budowlanych?
Jeśli tak, to ten wpis jest właśnie dla Ciebie 😊
Dowiesz się tutaj – jak organy podatkowe traktują kaucję gwarancyjną w robotach budowlanych?
Czy kaucja gwarancyjna jest opodatkowana?
Odpowiem na pytanie, czy kaucja gwarancyjna jest przychodem? Czy możesz ją zaliczyć do kosztów?
A także, jak prawidłowo zaksięgować kaucję gwarancyjną.
Jak wiadomo, z urzędem skarbowym nie ma żartów.
Parafrazując znane powiedzenie ➡ przyjaciół trzymaj blisko, a… urzędników skarbowych jeszcze bliżej 😂
Otrzymana kaucja a skutki na gruncie VAT, CIT, PIT
Przejdźmy od razu do praktycznych wskazówek. Posłużę się typowym przypadkiem z życia wziętym.
Być może podobnie jak moi Klienci masz wątpliwości, jak rozliczyć kaucję gwarancyjną w robotach budowlanych?
Zobaczysz, jak taka standardowa procedura z kaucją gwarancyjną wygląda w świetle przepisów podatkowych 👇
Przykład z praktyki – jak rozliczyć kaucję gwarancyjną w robotach budowlanych?
Historia dość powszechna…
Przedsiębiorca budowlany zawarł umowę o generalne wykonawstwo z inwestorem (zamawiającym). Oba podmioty podlegają VAT.
Przedmiotem umowy była budowa obiektu składająca się z kilku etapów robót.
Po wykonaniu każdego etapu wykonawca wystawiał na rzecz inwestora fakturę VAT.
Przy czym, zgodnie z postanowieniami kontraktu nie otrzymał całej wynikającej z faktur należności.
Inwestor miał prawo potrącić na swoją rzecz kaucję gwarancyjną w wysokości 7,5% wartości brutto każdej faktury.
Finalnie, inwestor zatrzymywał środki na poczet należytego wykonania umowy oraz roszczeń z rękojmi i gwarancji.
W związku z powyższym wykonawca zadał następujące pytania:
1️⃣ Jaka kwota w zaistniałej sytuacji będzie dla mnie przychodem w podatku dochodowym?
2️⃣ Czy jeżeli kaucja go nie zmniejsza, to mogę ją rozliczyć w firmowych kosztach?
3️⃣ Czy kaucja gwarancyjna podlega VAT?
4️⃣ Czy zatrzymana kaucja gwarancyjna stanowi przychód?
5️⃣ Czy mogę obniżyć podstawę opodatkowania VAT (z wystawionej faktury) o kwotę zatrzymanej kaucji?
Odpowiedzi znajdziesz na końcu artykułu.
Możesz też spróbować samodzielnie rozwiązać zagadkę na podstawie poniższych wskazówek 🙂👇
Kaucja – definicja
Umowa kaucji gwarancyjnej często jest stosowana w obrocie gospodarczym.
Jest to instrument służący prawidłowemu zabezpieczeniu wykonania obowiązków umownych.
W orzecznictwie wskazuje się, że umowa kaucji gwarancyjnej jest umową realną.
Mówiąc po ludzku – „kaucjo-dawca” przekazuje uzgodnioną kwotę pieniężną. A „kaucjo-biorca” może z niej korzystać zobowiązując się do jej zwrotu po upływie wyznaczonego okresu.
Zatem w przypadku, gdy dający kaucję nie zrealizuje obowiązków umownych w określonym terminie 👉, to biorący kaucję jest uprawniony do zaspokojenia się z kwoty kaucji.
Umowa kaucji gwarancyjnej może przybrać postać odrębnej umowy albo dodatkowej klauzuli umownej np. w umowie o roboty budowlane.
Istotne jest to, że kaucja gwarancyjna stanowi w takim przypadku dodatkowe świadczenie 💰
Kaucja to świadczenie, które jest realizowane co do zasady przez fizyczne przeniesienie własności środków pieniężnych.
Najczęściej jest to zwykły przelew z rachunku bankowego generalnego wykonawcy na rzecz inwestora.
Kwota zatrzymana – definicja
Innym zabezpieczeniem, o tej samej funkcji co kaucja gwarancyjna, jest umowne prawo zatrzymania przez drugą stronę części wynagrodzenia należnego wykonawcy.
Przy czym uważaj‼ Kwota zatrzymana ma zupełnie inny charakter prawny niż kaucja gwarancyjna. To jest bardzo ważne żeby wybrać w umowie odpowiedni rodzaj zabezpieczenia.
Dlaczego ❓
Ponieważ w przypadku sporu o zwrot zatrzymanych środków albo zwrot kaucji gwarancyjnej, rożny będzie zakres Twoich uprawnień.
Nie wspominając już o zakresie odpowiedzialności solidarnej inwestora w przypadku konieczności zwrotu środków na rzecz podwykonawcy.
Szczegóły znajdziesz tutaj >>>> kaucja gwarancyjna <<<<
Strony w umowie w o roboty budowlane często określają kwotę zatrzymaną terminem „zabezpieczenie”, „zatrzymanie zafakturowanych kwot”, a nawet „kaucja gwarancyjna”. Przy czym to ostatnie określenie nie jest do końca prawidłowe 😞
Istota kwoty zatrzymanej polega na tym, że generalny wykonawca (podwykonawca) wyraża zgodę na zatrzymanie przez inwestora (generalnego wykonawcę) przez określony czas części należnego wynagrodzenia. Najczęściej to jest stały procent z każdej faktury częściowej.
Zatrzymanie tej części wynagrodzenia służy pokryciu w przyszłości ewentualnych roszczeń z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy.
Dlaczego kwota zatrzymana to nie to samo co kaucja gwarancyjna?
Spójrz poniżej.
Kaucja gwarancyjna – orzecznictwo
Na zróżnicowany charakter prawny kaucji w przypadku umów o roboty budowlane oraz konieczność dokonywania w każdym przypadku oceny indywidualnej, zwrócił uwagę Sąd Najwyższy. Np. w wyroku z dnia 25 maja 2016 r. (V CSK 481/15).
Po prostu za każdym razem trzeba analizować konkretne postanowienia umowy.
Dlatego zapamiętaj‼ Mamy dwa rodzaje klauzul umownych:
🔹Procedura zatrzymywania części wynagrodzenia na poczet zabezpieczenia należytego wykonania umowy lub/i roszczeń z gwarancji i rękojmi. Tutaj inwestor (zamawiający) najczęściej ma prawo do zatrzymywania stałego procentu wynagrodzenia. I to z każdej wystawionej przez wykonawcę faktury. W tym przypadku mamy nadal do czynienia z wynagrodzeniem.
(np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2019 r., sygn. V CSK 324/18).
🔶 Procedura wpłacenia przez wykonawcę na rachunek bankowy inwestora określonej kwoty pieniężnej. Zapłata następuje tytułem złożenia kaucji gwarancyjnej na poczet zabezpieczenia należytego wykonania umowy lub/i roszczeń z tytułu gwarancji i rękojmi.
W tym przypadku mamy do czynienia z rzeczywistą kaucją gwarancyjną.
( np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2019 r. I CSK 577/18).
Podsumowanie
W orzecznictwie sądów, w przeciwieństwie do interpretacji organów podatkowych – kaucja gwarancyjna różni się w skutkach od kwoty zatrzymanej.
No dobrze. To pytanie brzmi – jak rozliczyć kaucję gwarancyjną w robotach budowlanych? A jak rozliczyć kwotę zatrzymanego wynagrodzenia? 👇
Okazuje się, że odpowiedź jest zaskakująca – pod kątem księgowym tak samo rozliczysz oba zabezpieczenia 🙂
Spójrz poniżej 👇
Czy zatrzymana kaucja gwarancyjna jest częścią wynagrodzenia wykonawcy?
Mimo, iż kaucja gwarancyjna różni się od kwoty zatrzymanej z wynagrodzenia, wydaje się, że organy podatkowe traktują wszelkie „kaucje” jednakowo. Czyli niezależnie od sposobu ich zastrzeżenia w umowach o roboty budowlane.
A więc nie ma znaczenia, czy kaucja ma polegać na wpłacie określonej sumy przez wykonawcę na konto inwestora. Czy też polega na zatrzymaniu przez inwestora części wynagrodzenia należnego wykonawcy. Organy podatkowe traktują obie te sytuacje tak samo 🤷♂️
Z prawnego punktu widzenia to jest błąd.
W przypadku kontraktów budowlanych, najczęściej występuje druga z wymienionych wyżej sytuacji – zatrzymanie części wynagrodzenia na zabezpieczenie należytego wykonania umowy.
Taka zatrzymana kwota stanowiąca część wynagrodzenia różni się w skutkach od klasycznej kaucji gwarancyjnej.
Na szczęście z podatkowego punktu widzenia, sytuacja jest prosta 👇
Jak rozliczyć kaucję gwarancyjną w robotach budowlanych?
Podejście organów podatkowych ma swoje zalety. Po prostu księgujesz operacje tak samo w obu przypadkach. Skutki podatkowe też wystąpią takie same 😊
No to po kolei… przeanalizujmy przepisy i poszczególne rodzaje podatków.
Kaucja gwarancyjna, a roboty budowlane
🔔 Na wstępie ważna praktyczna uwaga 🔔
Otóż, nie ma przepisów regulujących kaucję gwarancyjną. Nie znajdziesz regulacji w kodeksie cywilnym 😕
To nie oznacza, że nie możesz wprowadzić do umowy odpowiedniej klauzuli opisującej warunki wpłaty, zwrotu oraz zatrzymania kaucji gwarancyjnej.
Jak najbardziej możesz. I powinieneś to zrobić 🙂
Podobnie, możesz uregulować warunki zatrzymywania stałej kwoty na poczet roszczeń z tytułu nienależytego wykonania umowy o roboty budowlane.
✳✳✳
Przeczytaj też koniecznie:
✳✳✳
Po prostu, takie klauzule są dopuszczalne i mile widziane 🙂
Możesz je wprowadzać na zasadzie swobody umów.
Czyli zgodnie z art. 353(1) k.c.:
Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Rozliczenie kaucji gwarancyjnej przy robotach budowlanych
Bez względu na to, którą klauzulę wybierzesz, z punktu widzenia księgowania kaucji gwarancyjnej albo kwoty zatrzymanej na poczet kaucji gwarancyjnej – w zasadzie nie będziesz widział różnicy.
Sprawdźmy zatem, jakie skutki podatkowe powoduje kaucja gwarancyjna/kwota zatrzymana w podatku dochodowym i podatku VAT.
Taka wiedza się przyda na wypadek gdybyś musiał zawalczyć z Fiskusem o swoje prawa.
Jeśli użyjesz odpowiednich argumentów popartych porządnym uzasadnieniem prawnym, to możesz zaoszczędzić trochę pieniędzy 💰😉
Dlatego, zanim zdecydujesz się odprowadzić podatek, to najpierw sprawdź, czy jest on w ogóle należny 😁
Czy kaucja jest przychodem?
Najpierw odpowiedzmy sobie na pytanie:
Czy zatrzymanie kaucji powoduje powstanie przychodu? Jak rozliczyć kaucję gwarancyjną w robotach budowlanych?
Jak wiadomo, w praktyce podatkowej ugruntowane jest stanowisko, że przychód powinien być rozumiany jako definitywne przysporzenie majątkowe. Dlatego, aby nastąpiło faktyczne otrzymanie przychodu, to przychód należny musi mieć charakter definitywny.
W naszej sytuacji wykonawca jedynie przekazuje środki pieniężne na jakiś czas z tytułu kaucji gwarancyjne na rzecz inwestora.
Z kolei inwestor nie jest uprawniony do dysponowania tymi środkami.
Wartość kaucji gwarancyjnej ma co do zasady charakter zwrotny.
Zatem nie może być traktowana jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej 👍😃
Czy są jakieś wyjątki od tej zasady? Tak 👇
Kaucja, a podatek dochodowy
O możliwości zaliczenia kaucji do przychodów z działalności gospodarczej decyduje zatem to, czy wartości te zwiększają majątek przedsiębiorcy oraz czy podatnik (inwestor) może tymi środkami dysponować jako własnymi.
Musimy tutaj rozpatrzeć dwie sytuacje. Spójrz poniżej 👇
Zwrot kaucji gwarancyjnej a podatek dochodowy
✴ Pierwsza sytuacja.
Fakt przyjęcia kaucji przez inwestora, a następnie jej zwrot po upływie okresu gwarancji, nie powoduje powstania przychodu. Zarówno w rozumieniu art. 14 ust. 1 ustawy o PIT, jak i art. 12 ust. 1 ustawy o CIT.
Innymi słowy, wpłata kaucji jest neutralna podatkowo. Tzn. nie jest ani kosztem, ani przychodem, aż do wystąpienia okoliczności, które uprawniają wierzyciela do zaspokojenia się z kaucji.
Zatrzymanie kaucji a przychód na gruncie PIT i CIT
✴ Druga sytuacja.
Umowa pomiędzy stronami powinna regulować moment, w którym następuje rozliczenie kaucji.
Najczęściej z zapisów umownych wynika, że inwestor może zaspokoić się z kwoty kaucji gwarancyjnej, gdy pojawiają się wady obiektu, a wykonawca nie usunie ich w określonym terminie.
Zatem mogą się pojawić przypadki, gdy inwestor skorzysta z kaucji. Czyli zatrzyma ją na poczet zaspokojenia roszczeń z tytułu wad z gwarancji albo rękojmi.
I tutaj dla odmiany pojawi się przychód.
Momentem powstania przychodu będzie chwila, gdy kaucja stanie się kwotą należną. Tj. z chwilą wystąpienia okoliczności, które uprawniają podatnika (inwestora) do zatrzymania kaucji (skorzystania ze środków pieniężnych z kaucji).
✳✳✳
Przeczytaj koniecznie:
✳✳✳
Moment powstania przychodu z tytułu zatrzymania kaucji
Zgodnie z art. 14 ust. 1i ustawy o PIT, w przypadku otrzymania przychodu z działalności gospodarczej, do którego nie stosuje się ust. 1c, 1e i 1h, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.
W rezultacie przychód powstaje w dacie zatrzymania kaucji. Ponieważ w tym dniu świadczenie zwrotne przekształca się w świadczenie definitywne.
Podobnie w podatku CIT.
Na podstawie art. 12 ust.1 pkt 1 ustawy o CIT przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.
Przychodami są również kwoty należne choćby nie zostały faktycznie otrzymane.
Momentem powstania przychodu będzie data, kiedy kaucja stanie się kwotą należną, a więc moment zatrzymania kaucji.
W zakresie podatku dochodowego nie ma większego znaczenia forma opodatkowania prowadzonej działalności gospodarczej.
Przychód powstaje na tych samych zasadach zarówno w przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych, czy podatkiem liniowym. Jak i ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Kaucja gwarancyjna jako koszt podatkowy
🔔 Pamiętaj, że po stronie wykonawcy, który wpłaca kaucję jej wartość nie będzie stanowić kosztu uzyskania przychodów w pozarolniczej działalności gospodarczej.
Skoro wpłacona kaucja podlega zwrotowi na określonych w umowie zasadach, to nie jest to definitywnie poniesiony wydatek.
Art. 23 ustawy o PIT i art. 16 ustawy o CIT zawiera wykaz wydatków, które nie mogą zostać ujęte w kosztach firmowych.
Kaucja nie jest w nim wymieniona dlatego, że podlega zwrotowi. Dlatego nie powinna zostać zaliczana do kosztów ani przychodów firmowych.
Kaucja gwarancyjna w robotach budowlanych na gruncie VAT
Jakie skutki podatkowe wywołuje kaucja na gruncie podatku VAT?
Czy kaucja gwarancyjna podlega podatkowi VAT?
Jak rozliczyć kaucję gwarancyjną w robotach budowlanych?
Tym razem musimy przeanalizować art. 19a ust. 8 ustawy VAT. Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty. Z zastrzeżeniem ust. 5 pkt 4 ustawy VAT.
Powyższy przepis wymienia w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę.
Ponadto, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu.
Zaliczka, zadatek, przedpłata i rata wiążą się z przekazaniem kontrahentowi środków pieniężnych do jego dyspozycji – w sposób ostateczny.
Natomiast cechą charakterystyczną kaucji jest to, że może ona zostać wykorzystana tylko w ściśle określonym przypadku, tj. w razie niewykonania zobowiązania. W przeciwnym wypadku kaucja jest zwrotna.
✳✳✳
Przeczytaj koniecznie:
⏹ Zadatek a zaliczka. Jakie są różnice. Umowa o roboty budowlane – o jakich zaliczkach może być mowa? Zadatek a zaliczka – co jest zwrotne? Zaliczka w zamówieniach publicznych na roboty budowlane. A na koniec jakie skutki podatkowe wywołuje zaliczka i zadatek.
✳✳✳
Kaucja, a podatek VAT
Jak rozliczyć kaucję gwarancyjną w robotach budowlanych ?
Czyli co do zasady kaucja nie jest zaliczana na poczet ceny i podlega zwrotowi po zrealizowaniu warunków umowy.
Zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Kaucji nie można uznać ani za zaliczkę, ani za zadatek. Ani tym bardziej za przedpłatę lub ratę.
Innymi słowy: pobrana kaucja będąca zabezpieczeniem wykonania umowy, która jest zwracana kontrahentowi po wygaśnięciu umowy, nie jest zapłatą z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług 👍😃
Zatrzymanie kaucji na gruncie podatku VAT
🔔 Kolejna ważna uwaga.
Jeśli inwestor ostatecznie zatrzymuje kaucję z powodu niewykonania albo nienależytego wykonania przez wykonawcę umowy o roboty budowlane, to otrzymana z tego tytułu kwota pełni funkcję kary umownej bądź odszkodowania z tytułu poniesionych strat.
Kary umowne i odszkodowania co do zasady nie podlegają VAT.
Objęta tym podatkiem nie będzie również potrącona w tym charakterze kaucja gwarancyjna 😊
Kaucja gwarancyjna a podstawa opodatkowania podatkiem VAT
Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał bądź ma otrzymać z tytułu sprzedaży. I to włącznie z otrzymanymi dotacjami, czy subwencjami. I innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Zatem kaucja będąca kwotą pieniężną złożoną jako gwarancja dotrzymania warunków umowy nie stanowi podstawy opodatkowania w myśl art. 29a ustawy. Nie rodzi obowiązku podatkowego 🙂
Ma charakter zabezpieczenia prawidłowego wykonania umowy i w całości podlega zwrotowi po upływie umówionego terminu.
Zobowiązanie z tytułu kaucji gwarancyjnej stanowi odrębne zobowiązanie od kwoty należnej w związku z wykonaniem przez podwykonawcę robót budowlanych 👍
Kaucja gwarancyjna przy robotach budowlanych
Wracamy teraz do problemu, który sygnalizowałam na wstępie 🙂
Mamy dwa rodzaje klauzul umownych:
🟢 kwota zatrzymana z wynagrodzenia wykonawcy (podwykonawcy)
albo
🟠 rzeczywiście wpłacona na rachunek bankowy inwestora (generalnego wykonawcy) kaucja gwarancyjna.
Z mojego doświadczenia wynika, że najczęstszą praktyką przy robotach budowlanych jest zatrzymywanie części wynagrodzenia wykonawcy na poczet zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Podobnie wygląda sytuacja przy zawieraniu umowy o dzieło na budowie.
✳✳✳
Jeśli chcesz poznać różnice pomiędzy umową o roboty budowlane a umową o dzieło, zajrzyj tutaj:
✳✳✳
Potrącenie części wynagrodzenia na należyte zabezpieczenie umowy
Taka sama sytuacja wystąpi, gdy zatrzymanie części wynagrodzenia nazwiesz w umowie „potrąceniem” kwoty należnej do zabezpieczenia. Polega ono na potrąceniu pewnej części wynagrodzenia wykonawcy.
Przeważnie jest to ok. 5% – 10% z każdej kolejnej płatności częściowej.
W praktyce wygląda to tak. Generalny wykonawca wystawia inwestorowi fakturę z tytułu wynagrodzenia za roboty budowlane. Inwestor reguluje tą fakturę w ten sposób, że wypłaca wynagrodzenie zatrzymując z każdej faktury częściowej stały procent na poczet zabezpieczenia.
Jakie skutki na gruncie VAT wywołuje powyższa sytuacja?
Jak rozliczyć kaucję gwarancyjną w robotach budowlanych?
Odpowiedzi znajdziesz poniżej.
Kaucja gwarancyjna jako należność uregulowana
Pojawia się pytanie. Czy w przypadku potrącenia (z każdej faktury) należności na poczet kaucji, można mówić o nieuregulowaniu należności z faktury ❓
🔔 Musimy sięgnąć do art. 498 Kodeksu cywilnego.
Jeżeli dwie strony są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony.
Dotyczy to przypadków, gdy przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku.
Jednocześnie obie wierzytelności są wymagalne. I mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.
Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.
Potrącenie należności na poczet kaucji a podatek VAT
A zatem, potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami.
Wniosek jest zatem prosty. Jeżeli kaucja gwarancyjna jest zapisana w umowie w formie potrącenia, to należy przyjąć, że jest to sposób regulowania zobowiązania pomiędzy stronami umowy.
Mówiąc prościej, w przypadku gdy kaucje gwarancyjne są potrącane przez inwestora przy wypłacaniu należności wykonawcom za wykonane usługi budowlane, za zapłatę trzeba uznać również kwotę potrąconej kaucji.
Co to oznacza w praktyce ? Spójrz poniżej 👇
Potrącona kaucja gwarancyjna stanowi element podstawy opodatkowania
Jeżeli wykonawca nie otrzymuje całości zapłaty z faktury ➡ z uwagi na potrącenie stałego procentu/stałej kwoty na poczet kaucji gwarancyjnej ⬅ to podstawą opodatkowania i tak jest cała kwota wykazana na fakturze.
W konsekwencji nie można przyjąć, że potrącona kaucja gwarancyjna nie wchodzi w skład podstawy opodatkowania podatkiem VAT.
Jest to nadal element składowy wszystkiego, co stanowi zapłatę.
Innymi słowy, kaucja jest elementem wynagrodzenia z faktury. A to wynagrodzenie w całości podlega VAT.
Dlaczego tak jest ❓
Ponieważ sama „kaucja gwarancyjna” będąca kwotą pieniężną potrąconą/zatrzymaną z wynagrodzenia wykonawcy, nie stanowi podstawy opodatkowania w myśl art. 29a ustawy o VAT.
Zatem nie rodzi osobnego obowiązku podatkowego.
Ma ona charakter zabezpieczenia prawidłowego wykonania umowy i w całości podlega zwrotowi po upływie umówionego terminu.
Umowa o roboty budowlane – kaucja gwarancyjna, a kwota zatrzymana
Podsumujmy skutki podatkowe 🙂
Podatek VAT
🔔Potrącona kaucja gwarancyjna nie ma wpływu na wysokość podstawy opodatkowania podatkiem VAT z faktury.
Po prostu kaucja nie zmniejsza podstawy opodatkowania podatkiem VAT. Usługodawca ma obowiązek odprowadzenia podatku VAT od całej kwoty netto znajdującej się na fakturze. I nie ma znaczenia, że otrzymał tylko część zapłaty.
Kaucja jest odszkodowaniem, które ma za zadanie zrekompensować zleceniodawcy brak wykonania zlecenia lub nienależyte wywiązanie się z zobowiązania. Nie ma zatem nic wspólnego ani z dostawą towarów, ani ze świadczeniem usług.
⚠To oznacza, że kaucji nie można dokumentować ani za pomocą paragonu fiskalnego, ani faktury. Te dokumenty są bowiem zarezerwowane tylko dla transakcji kupna-sprzedaży. Do udokumentowania zatrzymania kaucji zwykle wykorzystuje się inne dokumenty. Takie jak np. nota księgowa.
Podatek dochodowy
Skutki podatkowe powstaną jedynie na gruncie podatku dochodowego. Ale dopiero w momencie faktycznego i definitywnego zatrzymania kaucji.
Dopiero w tej dacie powstanie przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej (pozostałe przychody).
Jak prawidłowo zaksięgować kaucję gwarancyjną
Wracamy do przykładu z praktyki podanego na wstępie artykułu.
Znasz już odpowiedzi na pytania, które zadał podatnik (wykonawca) na początku wpisu ❓❓❓
Sprawdź się 😊
1. Jaka kwota w zaistniałej sytuacji będzie dla mnie przychodem w podatku dochodowym?
Jako przychody z działalności gospodarczej ustawodawca zdefiniował kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane. Po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
W przypadku podatników VAT jest on pomniejszany o należny podatek od towarów i usług (art. 14 ust. 1 ustawy o PIT oraz art. 12 ust. 3 i ust. 4 pkt 9 ustawy o CIT).
Dlatego zapłata przez inwestora na rzecz wykonawcy robót budowlanych ceny usługi pomniejszonej o potrąconą kaucję gwarancyjną będącą zabezpieczeniem należytego wykonania usługi budowlanej – nie wywołuje żadnych skutków w podatku dochodowym w odniesieniu do przychodu uzyskanego przez wykonawcę.
Jak rozliczyć kaucję gwarancyjną w robotach budowlanych?
Kaucja nie stanowi bonifikaty ani skonta. W rezultacie wysokość przychodu w podatku dochodowym u naszego wykonawcy ( VAT-owca) wyznacza wartość netto faktury sprzedaży.
2. Czy jeżeli kaucja nie zmniejsza przychodu, to można ją rozliczyć w firmowych kosztach?
Jeżeli kaucja podlega zwrotowi, przedsiębiorca, który ją uiścił, nie może jej zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.
Kosztami podatkowymi nie mogą być bowiem wydatki podlegające zwrotowi w jakiejkolwiek formie. Mogą je stanowić wyłącznie wydatki o charakterze definitywnym (ostatecznym).
Tymczasem, o ile po stronie wpłacającego kaucję nie zaistnieją żadne zobowiązania z tytułu gwarancji, kaucja zostanie mu zwrócona.
Konsekwentnie jednak kaucja zwrócona wykonawcy, który ją uiścił, nie będzie przychodem podatkowym.
Zajrzyj do art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o PIT i art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT. Wynika z nich, że przychodów w podatku dochodowym nie stanowią zwrócone inne wydatki niezaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
3. Czy kaucja gwarancyjna podlega VAT?
Kaucja będąca kwotą pieniężną złożoną jako gwarancja dotrzymania warunków umowy nie stanowi podstawy opodatkowania w myśl art. 29a ustawy.
Nie rodzi zatem obowiązku podatkowego. Kaucja ma charakter zabezpieczenia prawidłowego wykonania umowy. W całości podlega zwrotowi po upływie umówionego terminu.
4. Czy zatrzymana kaucja gwarancyjna stanowi przychód po stronie inwestora?
Jeżeli kaucja będzie podlegać zwrotowi, to nie stanowi przychodu u inwestora.
Inaczej będzie jeśli ziszczą się przesłanki w umowie do zatrzymania kaucji.
Np. w przypadku zaspokojenia roszczenia inwestora z tytułu usuwania wad obiektu. Wtedy w momencie zatrzymania kwoty kaucji powstanie przychód po stronie inwestora.
✳✳✳
Chcesz być na bieżąco i poznać zmiany w prawie budowlane 2023?
Zapraszam do lektury:
⏹ Prawo budowlane 2023 część I.
⏹ Prawo budowlane 2023 część II.
FAQ
Czy kaucja gwarancyjna jest opodatkowana?
Co do zasady, kaucja gwarancyjna w chwili jej zapłaty nie jest przychodem ponieważ ma charakter zwrotny.
Dopiero, gdy nastąpi zatrzymanie kaucji w celu zaspokojenia roszczeń z tytułu usuwania wad/usterek np. ujawnionych przy odbiorze, to wystąpi przychód.
Ponadto, kaucja nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Jak księgować kaucję gwarancyjną ?
Zatrzymaną kwotę kaucji gwarancyjnej stanowiącej zabezpieczenie pozostawiasz na koncie rozrachunkowym prowadzonym z konkretnym odbiorcą (inwestorem/generalnym wykonawcą).
Kaucji nie możesz zaliczyć do kosztów. Ani nie ujmujesz jej na zmniejszenie przychodu ze sprzedaży.
Czy kaucja gwarancyjna podlega VAT?
Uiszczenie kaucji gwarancyjnej nie stanowi wynagrodzenia za skonkretyzowane świadczenie.
Nie wiąże się z wykonaniem świadczenia przez dającego kaucję.
Tym samym w dacie jej otrzymania nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT (Takie stanowisko wyrażono np. interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26.10.2021 r., znak: 0113-KDIPT1-2.4012.570.2021.2.IR).
Czy kaucja gwarancyjna jest przychodem?
Wpłacone z tytułu kaucji gwarancyjnej środki pieniężne nie stanowią zapłaty za wykonane świadczenie.
Zatem nie są przychodami w rozumieniu ustawy podatkowej.
Dopóki kaucja nie zostaje rozliczona na poczet roszczeń z tytułu nienależytego wykonania umowy o roboty budowlane, to nie stanowi przychodu ponieważ podlega zwrotowi po upływie uzgodnionego w umowie okresu.
Katarzyna Sabynicz
radca prawny
Zdjęcia: Photo by Christiane on Pixabay; Piotr Łaskawski on Unsplash; Gerd Altmann on Pixabay; Mohamed Hassan on Pixabay; Nataliya Vaitkevich on Pexels; Reynaldo #brigworkz Brigantty on Pexels; Mohamed Hassan on Pixabay; Alexa on Pixabay
***
Kaucja gwarancyjna
W tym artykule dowiesz się czym jest kaucja gwarancyjna. Czym się różni zatrzymana część wynagrodzenia od kaucji gwarancyjnej. Jak skutecznie uregulować w umowie kaucję gwarancyjną albo kwotę zatrzymaną ?
Odpowiem również na pytania – kiedy inwestor może zatrzymać kaucję gwarancyjną? I czy inwestor odpowiada solidarnie za zwrot kaucji gwarancyjnej podwykonawcy?
Wszystkie informacje przedstawię na konkretnym przykładzie z praktyki.
Poznasz historię, która przytrafiła się pewnemu podwykonawcy i doprowadziła do potężnego procesu sądowego pomiędzy trzema podmiotami na raz 
Dlatego bez względu na to, czy jesteś inwestorem (zamawiającym), generalnym wykonawcą czy podwykonawcą warto przemyśleć, która forma zabezpieczenia będzie korzystniejsza na wypadek, gdyby doszło do takiego sporu. [Czytaj dalej…]
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }