Prawo budowlane 2023. Część I

Tym razem postaram się usystematyzować prawa i obowiązki uczestników budowy w kontekście nowelizacji 👉 Prawo budowlane 2023. Pewnie zgodzisz się ze mną, że każda inwestycja wiąże się przede wszystkim z szeregiem administracyjnych formalności. Decyzje, pozwolenia, projekty uzgodnione z odpowiednimi służbami / organami itd.

Dokument goni dokument. I to dosłownie od początku do końca budowy.

Jak tak dalej pójdzie, jednym z materiałów budowlanych będzie papier do drukarki  😉 Swoją drogą, byłaby to ciekawa pozycja w kosztorysie.

Na szczęście, żeby tego uniknąć, ustawodawca proponuje cyfryzację procesu budowlanego.

Myślę, że warto zawczasu dowiedzieć się: gdzie i jak załatwić najważniejsze formalności? Na czym polega rozbudowa portalu e Budownictwo? Co zawierają systemy SOPAB, c-KOB, eCRUB, CEEB, e-SNRWB, RWDZ? Jak ma wyglądać w przyszłości budowa domu  bez pozwolenia na budowę?

W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na powyższe pytania i wiele innych. Dowiesz się, jak dużo istotnych zmian już pojawiło się w roku 2023 i co nas jeszcze czeka w przyszłości.

Czy nowe prawo budowlane 2023 rzeczywiście uprości proces budowlany?

Czy zmiany ułatwią Tobie i Twoim kontrahentom szybsze załatwienie niezbędnych spraw urzędowych ?

Sprawdźmy zatem, co nowego w „prawie” piszczy 😊

Nowe Prawo budowlane 2023 – jednolity tekst ustawy do pobrania! Co zmienia nowelizacja?

Niedawno w dzienniku ustaw opublikowano jednolity tekst ustawy >>>>> Prawo budowlane.

Rok 2023 zaskoczy Cię jeszcze nie raz.  Przewidywane są m.in. następujące zmiany w prawie budowlanym:

🔷 umożliwienie budowy budynków mieszkalnych jednorodzinnych o powierzchni zabudowy powyżej i poniżej 70m2 na podstawie jednolitej procedury

🔶 rozszerzenie katalogu obiektów budowlanych i robót budowlanych zwolnionych z obowiązku uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę oraz dokonania zgłoszenia

🔷 utworzenie Bazy Projektów Budowlanych

🔶 wprowadzenie kar za nieterminowe wydawanie decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę

🔷 usprawnienie procedury oddawania do użytkowania obiektów budowlanych

🔶 dotyczące odpowiedzialności zawodowej w budownictwie

🔷 rozszerzenie systemu Elektronicznego Dziennika Budowy (dalej: system EDB)

🔶 wprowadzenie Elektronicznej Książki Obiektu Budowlanego

🔷 wprowadzenie Elektronicznego Centralnego Rejestru osób posiadających Uprawnienia Budowlane (dalej: system e-CRUB)

🔶 rozbudowanie portalu E-budownictwo.

W zakresie niektórych zostały już poczynione konkretne kroki. Przekonasz się poniżej.

Nowe Prawo budowlane od 2023

Jak się pewnie domyślasz, nowelizacja wprowadza ważne zmiany w przepisach, które mają na celu uproszczenie procesu budowlanego.

Najważniejsza zmiana, o której już od dłuższego czasu możesz przeczytać na portalach internetowych,  dotyczy budowy domu bez pozwolenia.

Czytaj jednak artykuły ostrożnie! Bowiem wiele zapowiadanych zmian, w tym te dotyczące dalszego uproszczenia budowy domów jednorodzinnych oraz procesu cyfryzacji nadal nie zostało uchwalonych przez parlament. Przekonamy się, w jakim kierunku pójdą przepisy 🤔

To kolejny etap upraszczania, przyspieszania i cyfryzacji procesu inwestycyjno-budowlanego.

Podstawowym założeniem nowej ustawy jest dalsze zmniejszenie obciążeń zarówno w stosunku do inwestorów, jak i organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego oraz usprawnienie ich działania. A ponadto pełna cyfryzacja działalności organów administracji publicznej w obszarze budownictwa.

Jakie zmiany w Prawie budowlanym 2023?

🔔 Najpierw warto wymienić zmiany, które już weszły w życie:

 🔷 z dniem 1 stycznia 2023 r.:

• zmiany w przepisach karnych związanych z prowadzeniem książki obiektu budowlanego – art. 93 pkt 8) i 9) Pr. bud.

  🔶 z dniem 27 stycznia 2023 r.:

• zmiana definicji dokumentacji budowy (art. 3 pkt 13Pr bud.), która obejmować będzie „pozwolenie na budowę lub zgłoszenie wraz z załączonym projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, rysunki i opisy służące realizacji obiektu, dokumenty geodezyjne i książkę obmiarów”
• ujednolicenie przepisów w związku z wyłączeniem obowiązku ustanawiania kierownika budowy, które w określonych przypadkach spoczywać będą na inwestorze, tj. art. 45, art. 46 Pr. bud.
• dodanie całego rozdziału – 5a* (art. 47a-47v) obejmującego przepisy związane z dziennikiem budowy, w tym też co do możliwości prowadzenia dziennika budowy w formie elektronicznej (o czym przygotujemy odrębny artykuł)
• dotychczasowe rozdziały 5a i 5b Pr. bud. nie zostały zmienione, ale zmienia się ich numer na odpowiednio 5b i 5c
• zmiana treści art. 60 Pr. bud., który nakłada na inwestora obowiązek przekazania dokumentacji budowy, dodając, że w przypadku, gdy dziennik był prowadzony w formie elektronicznej inwestor będzie musiał go wydrukować lub przekazać zapisany na nośniku danych
• wprowadzenie nowego rozdziału 5d (art. 60a-60r) i art. 62b dotyczącego książki obiektu budowlanego, w tym obowiązek jej prowadzenia w systemie elektronicznym (zmiany te szczegółowo przeanalizujemy w odrębnym artykule), zaś uchyla się art. 64 ust. 1 i 2.

To jeszcze nie koniec zmian

🔷 wreszcie jeszcze jedna istotna zmiana, zgodnie z ustawą z dnia 7 października 2022 r. w sprawie zmiany ustawy o charakterystyce energetycznej budynków i ustawy – Prawo budowlane – z dniem 28 kwietnia 2023r.:

• wszedł w życie obowiązek po stronie podmiotu, który planuje sprzedaż lub wynajęcie budynku, jego części lub lokalu, świadectwa charakterystyki energetycznej, tj. dokumentu określającego wielkość zapotrzebowania na energię niezbędną do zaspokojenia potrzeb energetycznych związanych z użytkowaniem obiektu budowlanego (tj. energii na potrzeby ogrzewania i wentylacji, czy przygotowania ciepłej wody użytkowej, a w przypadku budynków niemieszkalnych także oświetlenia).

Obowiązek zlecenia sporządzenia świadectwa co 10 lat został wyłączony względem istniejących budynków lub lokali, które nie będą przedmiotem umowy sprzedaży lub umowy najmu, tj. wykorzystywanych „na własny użytek”.

Prawo budowlane 2023 kończy z pozwoleniem na budowę!

Spójrz co się ma zmienić dalej.

Przyjęty 29 marca br. przez rząd i skierowany do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw to kolejny etap upraszczania, przyspieszania i cyfryzacji procesu inwestycyjno-budowlanego.

Założeniem projektu jest dalsze zmniejszenie obciążeń zarówno w stosunku do inwestorów, jak i organów administracji architektoniczno-budowlanej oraz usprawnienie ich działania.

Budowa domu w 2023 roku bez pozwolenia na budowę

Budowa domu powyżej 70 m2 w końcu będzie możliwa bez pozwolenia.

Inwestor prywatny stawiając na swej działce znacznie większy, dwupiętrowy budynek, będzie musiał ten zamiar poprzedzić tylko zgłoszeniem.

Aktualny stan wygląda tak 👇

Poprzednia nowelizacja z dnia 17 września 2021 roku wprowadziła przepis wprowadzający zwolnienie niektórych budynków mieszkalnych jednorodzinnych o powierzchni zabudowy do 70 m² nie tylko z pozwolenia na budowę, ale przede wszystkim wyłączenie możliwości zgłoszenia przez organ administracji architektoniczno-budowlanej sprzeciwu.

Obecnie każdy może wybudować dom do 70 m kw. w uproszczonej procedurze. Warunkiem jest to, by inwestycja zaspokajała Twoje potrzeby mieszkaniowe lub potrzeby rekreacyjne.

Nie ma znaczenia Twój stan cywilny, status społeczny czy sytuacja rodzinna inwestora 😊

Budować może każdy, kto ma prawo dysponować nieruchomością na cele budowlane (ma tzw. tytuł prawny).

🟢 Dom mieszkalny do 70 m kw. zabudowy to:

• jednorodzinny budynek mieszkalny, wolnostojący
• dom, który ma nie więcej niż dwie kondygnacje
• dom, który w całości mieści się na działce lub działkach, na których został zaprojektowany
• dom zbudowany na własne cele mieszkaniowe.

 🟡 Dom rekreacyjny do 70 m kw. zabudowy to:

• parterowy budynek, który służy do rekreacji indywidualnej
• dom, który ma rozpiętość elementów konstrukcyjnych do 6 m i wysięg wsporników do 2 m.

Możesz  zbudować jeden dom rekreacyjny na każde 500 m kw. działki.

Budując możesz korzystać z uproszczonej procedury budowy domów do 70 mkw.:

🔹 na podstawie zgłoszenia z projektem budowlanym

🔸bez pozwolenia na budowę

🔹 a także bez konieczności ustanowienia kierownika budowy i prowadzenia dziennika.

Budowa domów o powierzchni poniżej i powyżej 70 m2

Nowe przepisy budowlane w 2023 r. mają na celu rozszerzenie wyłączenia możliwości zgłoszenia sprzeciwu tak, aby regulacje te dotyczyły wszystkich budynków mieszkalnych jednorodzinnych zwolnionych z pozwolenia na budowę.

Ważne!!! Kierownik budowy będzie obligatoryjny dla budowy domu powyżej 70 m2. Z kolei domy do 70 m2 można budować bez pozwolenia i bez kierownika budowy.

Nowe rozwiązania budowy domu bez pozwolenia nie będą zawierały ograniczeń dla powierzchni zabudowy. Będzie natomiast ograniczenie co do wysokości – budynki te będą mogły mieć maksymalnie dwie kondygnacje.

Przeniesienie pozwolenia na budowę w części – prawo budowlane 2023

Nie wiem czy wiesz, ale ma zostać uregulowana (wprost dopuszczalna dotychczas w orzecznictwie sadów administracyjnych) możliwość przeniesienia decyzji o pozwoleniu na budowę w części.

Jednak pod warunkiem, że zarówno przenoszona część decyzji, jak i część decyzji, która nie ma być przeniesiona, będą obejmować obiekty budowlane lub zespoły obiektów budowlanych wraz ze związanymi z nimi urządzeniami budowlanymi mogące samodzielnie funkcjonować zgodnie z przeznaczeniem.

W przypadku, gdy wniosek będzie dotyczył przeniesienia decyzji w części, nowy inwestor będzie musiał dołączyć do wniosku również oświadczenie o otrzymaniu od dotychczasowego inwestora projektu budowlanego lub kopii projektu sporządzonej w formie pozwalającej na wykorzystanie zgodnie z przeznaczeniem.

Opisane rozwiązanie ma dotyczyć nie tylko przeniesienia decyzji o pozwoleniu na budowę.

Ponadto, decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych oraz praw i obowiązków wynikających ze zgłoszenia, wobec którego organ nie wniósł sprzeciwu.

Jak jest dziś?

Być może już się przekonałeś w praktyce, że proponowana zmiana działa już de facto dziś.

W orzecznictwie wskazuje się, że na podstawie art. 40 pr. bud. już możesz dokonać przeniesienia pozwolenia na budowę w stosunku do części inwestycji.

Taka możliwość odnosi się jednak wyłącznie do pozwoleń na budowę wydawanych na podstawie art. 33 ust. 1 pr. bud., które pozwalają na etapowanie zamierzeń inwestycyjnych obejmujących więcej niż jeden obiekt budowlany. Jednakże pod warunkiem, że każdy z tych obiektów budowlanych może samodzielnie funkcjonować zgodnie z przeznaczeniem.

W przypadku złożenia wniosku o przeniesienie pozwolenia na budowę w części organ powinien ustalić, czy po wydaniu decyzji przenoszącej obydwie części inwestycji będą mogły samodzielnie funkcjonować.

Przykłady z orzecznictwa

Pogląd taki występuje również w nowszym orzecznictwie, w którym podkreśla się obowiązek przeniesienia pozwolenia na budowę w części zamierzenia inwestycyjnego. O ile nowy inwestor spełnił wszystkie przesłanki. W tym, w szczególności przyjął wszystkie warunki zawarte w pozwoleniu na budowę odnoszące się do wyodrębnionej części zamierzenia inwestycyjnego .

Wskazuje się bowiem, że pozwolenie na budowę zamierzenia inwestycyjnego obejmującego więcej niż jeden obiekt budowlany jest w istocie sumą pozwoleń na realizację poszczególnych obiektów budowlanych (np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 29 czerwca 2009 r., sygn. II SA/Ol 453/09).

Decyzja przenosząca decyzję o pozwoleniu na budowę w stosunku do części inwestycji może zostać wydana tylko wtedy, gdy wydane pozwolenie dotyczyło obiektów mogących funkcjonować samodzielnie, przy czym wymóg ten dotyczy zarówno obiektu budowlanego objętego przeniesieniem, jak i pozostałej części inwestycji (np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 17 stycznia 2019 r., sygn. II SA/Lu 779/18).

📌

Regulacja art. 40 Prawa budowlanego stwarza Tobie też możliwość przeniesienia decyzji o pozwoleniu na budowę na rzecz innego podmiotu również w części dotyczącej objętego tą decyzją zamierzenia inwestycyjnego pod warunkiem, że da się ono wyodrębnić i może samodzielnie funkcjonować zgodnie z przeznaczeniem (np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 1 października 2021 r., sygn. VII SA/Wa 646/21);  wyrok WSA w Poznaniu z 30.01.2019 r., II SA/Po 798/18, LEX nr 2626499.

Uważaj!

⚠ Nie ma możliwości częściowego przeniesienia pozwolenia na budowę na rzecz innego podmiotu z jednoczesną zmianą pierwotnego pozwolenia dotyczącego całego zamierzenia budowlanego (np. wyrok NSA z 24.11.2017 r., II OSK 538/16, LEX nr 2432873).

Prawo budowlane 2023 – mechanizm „żółtej kartki”

Czy wiesz, że rząd chce wprowadzić na budowach mechanizm tzw. żółtej kartki?

Dzięki niej inspektor nadzoru budowalnego w razie istotnych odstąpień nie będzie wstrzymywać budowy, tylko pouczy inwestora 😁

Dopiero, gdy inwestor zlekceważy zalecenia, zostaną zastosowane ostrzejsze środki. Propozycja nie jest nowa. Pojawiała się już kilkakrotnie, a potem znikała. Aktualnie ma duże szanse zostać uchwalona.

Jak to będzie wyglądało w praktyce?

Mechanizm żółtej kartki ma być wprowadzony poprzez dodanie do prawa budowlanego art. 51a (projekt noweli trafił już do Sejmu). Założenie jest takie 👉Inspektor nadzoru budowlanego najpierw pouczałby inwestora, że budowę trzeba doprowadzić do stanu zgodnego z pozwoleniem na budowę, w tym z dokumentacją projektową.

Pouczenie zostałoby potwierdzone wpisem w dzienniku budowy. Po upływie 60 dni od dnia pouczenia (lub przed upływem 60 dni od dnia pouczenia), inspektor nadzoru sprawdziłby, czy roboty budowlane zostały doprowadzone do stanu zgodnego z ustaleniami i warunkami określonymi w pozwoleniu na budowę, projekcie zagospodarowania działki lub terenu lub projekcie architektoniczno-budowlanym, albo w przepisach.

W przypadku, gdy inwestor zastosowałby się do zastrzeżeń, inspektor nadzoru budowlanego nie podejmowałby dalej działań 😊Natomiast jeśli inwestor nie dostosowałby się do zastrzeżeń i nie usunąłby niezgodności, wówczas nadzór przeprowadzałby postępowanie naprawcze😞

Żółta kartka z założenia ma odciążyć nadzór budowlany przy jednoczesnym nienarażaniu inwestorów na straty spowodowane wstrzymaniem budowy.

Najważniejsza będzie tu prawidłowa ocena sytuacji 👉To organy nadzoru zadecyduje, czy dokonane naruszenie może być naprawione bez wstrzymywania prac. Pewnie zaważą względy bezpieczeństwa.

Prawo budowlane 2023 – budowa obiektów wyłącznie na zgłoszenie

Co jeszcze ustawodawca planuje?

No to po kolei. Sprawdźmy stan aktualny, a następnie propozycje zmian.

🟢 od 03.06.2023r. nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę, natomiast wymaga zgłoszenia, o którym mowa w art. 30 Pr. Bud., budowa:

• jednokondygnacyjnych budynków gospodarczych i wiat o prostej konstrukcji, związanych z produkcją rolną, o powierzchni zabudowy do 300 m2, przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 7 m i wysokości nie większej niż 7 m, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane;
• obiektów budowlanych służących przechowywaniu zboża o maksymalnej pojemności 5000 t, usytuowanych w całości w granicach administracyjnych portów morskich o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej, w rozumieniu art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich (Dz. U. z 2022 r. poz. 1624 oraz z 2023 r. poz. 261);
• jednokondygnacyjnych budynków gospodarczych i wiat o prostej konstrukcji, związanych z produkcją rolną, o powierzchni zabudowy do 150 m2, przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 6 mi wysokości nie większej niż 7 m, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane;
• obiektów gospodarczych związanych z produkcją rolną i uzupełniających zabudowę zagrodową w ramach istniejącej działki siedliskowej: naziemnych silosów na materiały sypkie, o pojemności do 30250 m3m3 ii wysokości nie większej niż 715 m.

Elektrownia wiatrowa – prawo budowlane 2023

🟡 W przyszłości ustawodawca ma w planach jeszcze dalsze zmiany.

Do inwestycji zwolnionych z pozwolenia na budowę, ale wymagających zgłoszenia, mają być dodane części budowlane wolno stojącej elektrowni wiatrowej, której całkowita wysokość jest większa niż 3 m i nie większa niż 12 m. Dodatkowo jej moc nie przekracza mocy mikroinstalacji, a odległość jej usytuowania od granic działki jest nie mniejsza niż jej całkowita wysokość. Takie inwestycje na etapie zgłoszenia będą wymagały sporządzenia planu sytuacyjnego i projektu architektoniczno-budowlanego.

Na etapie rozpoczęcia robót budowlanych konieczne będzie sporządzenie projektu technicznego i zapewnienie udziału kierownika budowy. Obiekty o wysokości do 3 m będą zwolnione z pozwolenia na budowę i zgłoszenia.

Budowa zbiorników na wody opadowe 2023 bez pozwolenia i bez zgłoszenia

Wspomnę jeszcze pokrótce o projekcie ustawy o inwestycjach w zakresie przeciwdziałania skutkom suszy. Celem nowych przepisów jest przede wszystkim ułatwienie procedur związanych z realizacją małych i dużych urządzeń wodnych służących ograniczeniu występowania zjawiska suszy w Polsce.

W ramach tego projektu, ustawodawca proponuje dodać do art. 29 ust. 1 pkt 6a Pr. bud., zgodnie z którym budowa zbiorników bezodpływowych na wody opadowe lub wody roztopowe o pojemności do 10 m3 nie wymagałaby pozwolenia na budowę, a jedynie  zgłoszenia.

🔔Pamiętaj jednak, że nie wszystkie pojemniki retencyjne zostaną objęte tym zwolnieniem.

Zbiornik będzie musiał spełniać warunek pojemności (<10 m3), a jego konstrukcja ma być bezodpływowa. A to oznacza, że zebranych opadów nie będziemy mogli np. rozprowadzać bezpośrednio do ziemi.

Nowe Prawo budowlane 2023 wprowadzi Bazę Projektów Budowlanych

Pewnie natknąłeś się już na portalach branżowych na hasło – elektroniczna Baza Projektów Budowlanych („BPB”). Baza pojawia się w projekcie ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw, opublikowanym na stronach Rządowego Centrum Legislacji (pod numerem wykazu UD427).

Znalazły się tam zmiany wprowadzające podstawy do zamieszczania projektów budowlanych w specjalnie do tego przewidywanej bazie.

Głównym założeniem jest ułatwienie dostępu do projektów budowlanych i ich poszczególnych elementów (sporządzonych w postaci elektronicznej) organom administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego w przypadku wniosków (np. o pozwolenie na budowę / pozwolenie na użytkowanie), zgłoszeń czy zawiadomień.

Zgodnie z nowym prawem budowlanym inwestor nie będzie musiał załączać projektu budowlanego do wniosków / zgłoszeń / zawiadomień. Wystarczające ma być podanie indywidualnego numeru projektu, który został umieszczony (przez np. inwestora lub projektanta) w Bazie Projektów Budowlanych.

Organ, który będzie rozpatrywał np. wniosek czy zgłoszenie,  nie będzie już musiał sprawdzać i weryfikować projektu w postaci papierowej 😊Będzie miał wgląd do projektu poprzez Bazę. Rozwiązanie to ma usprawnić działanie poszczególnych służb / organów.

Organy administracji architektoniczno-budowlanej nie będą już musiały przekazywać do nadzoru budowlanego projektów budowlanych, gdyż dostęp i wgląd do tych projektów nastąpi przez Bazę Projektów Budowlanych.

Chyba zgodzisz się ze mną, że będą to zmiany na plus  👍

Baza Projektów Budowlanych 2023

Pora na szczegóły techniczne.

Baza Projektów Budowlanych ma być prowadzona w tzw. Systemie do Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie (w skrócie „SOPAB”).

Zgodnie z założeniami, będą w niej gromadzone projekty budowlane, w tym projekty zagospodarowania działki lub terenu, projekty architektoniczno-budowlane i projekty techniczne. Wszystko będzie sporządzone w wersji elektronicznej i zamieszczone przez użytkowników kont. Włącznie z wymaganymi przez prawo załącznikami do projektów oraz załączniki wniosków, zgłoszeń i zawiadomień wpływających w ramach procesu inwestycyjno- budowlanego, które podlegają obowiązkowi archiwizacyjnemu.

Projektowane zmiany, zgodnie z uzasadnieniem projektu, mają na celu ograniczenie ilości dokumentacji gromadzonej w postaci papierowej zarówno przez inwestorów, jak i przez organy administracji publicznej. Zatem jest szansa, że jednak ograniczysz ilość opasłych segregatorów w biurze 😁👍

Ciekawostka!

Rzekomo, zgodnie z wyliczeniami Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego tylko w 2020 r. zużycie papieru przez administrację procedującą wnioski o pozwolenia na budowę wyniosło 22,5 tys. ton 😲

A miało to zająć powierzchnię magazynową o łącznej kubaturze 34 tys. metrów sześciennych. Taka ilość papierów działa już na wyobraźnię 🤔

Wracając do Bazy Projektów Budowlanych (BPB), użytkownicy kont będą mieli możliwość zamieszczenia w niej plików z dokumentami. Dodatkowo będą mogli udostępniać dokumenty i pliki wskazanemu użytkownikowi konta w portalu e-Budownictwo.

Plikom zamieszczanym w Bazie Projektów Budowlanych system SOPAB będzie przydzielał unikalny identyfikator.

Zgodnie z projektowanymi zmianami, inwestorzy zamiast załączać projekty do wniosków, będą mogli wskazać numer projektu umieszczonego wcześniej w Bazie Projektów Budowlanych.

Dotyczyć to będzie m.in. zgłoszeń budowy, wniosku o pozwolenie na rozbiórkę oraz oczywiście wniosku o udzielenie pozwolenia na budowę. Zmiany mają nastąpić również w składaniu zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie.

Do powyższych dokumentów będzie możliwe podanie indywidualnego identyfikatora projektu (zamiast dokumentu papierowego), o ile został on zamieszczony w Bazie Projektów Budowlanych.

Zgodnie z projektem zmiany miały wejść w życie w dniu 1 stycznia 2023 r. Jednakże projekt nadal jest na etapie prac Rady Ministrów. Podejrzewam, że jeszcze w tym roku nowe przepisy ujrzą światło dzienne. Przekonamy się 😏

Co do zasady należy ten krok oceniać pozytywnie. Jeśli jesteś inwestorem to takie rozwiązania powinno ułatwić Ci życie. Zobaczymy, kiedy te zmiany wejdą w życie i jak w praktyce to będzie wyglądało.

Pozwolenie na budowę – skrócenie terminów na wydanie decyzji

Ministerstwo rozwoju chce również zmienić art. 35 ust. 6 pkt 1 i 2 oraz ust. 8a prawa budowlanego.

Propozycję zawiera projekt nowelizacji prawa budowlanego, którego nową wersję niedawno opublikowano na stronie Rządowego Centrum Legislacji.

🔷 Aktualnie ( co do zasady) wygląda to tak 👇

Zgodnie z art. 35 ust 6 Pr. bud. – w przypadku gdy organ administracji architektoniczno-budowlanej nie wyda decyzji w sprawie pozwolenia na budowę:

1) w terminie 65 dni od dnia złożenia wniosku o wydanie takiej decyzji, albo

2) w zakresie realizacji inwestycji kolejowej, w terminie 45 dni od dnia złożenia wniosku o wydanie takiej decyzji, albo

3) w zakresie realizacji inwestycji zlokalizowanych na terenach zamkniętych ustalonych decyzją Ministra Obrony Narodowej, służących bezpieczeństwu i obronności państwa, w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku o wydanie takiej decyzji

👉 organ wyższego stopnia wymierza temu organowi, w drodze zaskarżalnego postanowienia, karę w wysokości 500 zł za każdy dzień zwłoki. Wpływy z kar stanowią dochód budżetu państwa.

🔶 Propozycja zmiany brzmi:

Zamiast 65 dni ma być:

1)  30 dni pod warunkiem, że inwestor będzie jedyną stroną postępowania,

albo

2)  45 dni,  gdy tych stron będzie więcej.

Kary za nieterminowe wydawanie decyzji – prawo budowlane 2023

Jak już wiesz z akapitu powyżej, dziś kary na urzędników nakłada się po 65 dniach. Termin ma zostać znacznie skrócony.

Ale jeszcze mała uwaga👇🔔

Nieco inaczej będzie w przypadku tradycyjnych, papierowych wniosków składanych w okresie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie noweli. W przypadku, gdy inwestor będzie jedyną  stroną, termin również zostanie skrócony do 30 dni. Natomiast 65 dni ma pozostać w przypadku, gdy stron postępowania jest więcej.

Resort tłumaczy, że celowo zamierza różnicować terminy.  Po to, aby zachęcić inwestorów do składnia e – wniosków 😉

Projekt zakłada również, że w szczególnie uzasadnionych przypadkach (art. 35 ust. 8a Pr. bud.), kierując się wyjątkową sytuacją wywołującą znaczne ograniczenia w działaniu organu ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków, ma pozwolić (umożliwić) organowi administracji architektoniczno-budowlanej wystąpić z odpowiednim wnioskiem, do organu wyższego stopnia, o niewszczynanie postępowania o nałożeniu kary.

Trudno przewidzieć, co w praktyce będzie się kryło za pojęciem „wyjątkowa sytuacja wywołującą znaczne ograniczenia w działaniu organu ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków” 😒

W każdym razie zegar tyka więc urzędnicy powinni przyspieszyć procedury 🤗

Od 2023 bez obowiązku uzyskania pozwolenia na użytkowanie

Kolejne zmiany w prawie budowlanym w 2023 r. polegają na rozszerzeniu zasady oddawania do użytkowania obiektów budowlanych w drodze zawiadomienia o zakończeniu budowy. A to będzie oznaczało ograniczanie wydawania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie 👍

Pozwolenie na użytkowanie ma być wymagane jedynie wtedy, gdy przystąpienie do użytkowania obiektu budowlanego będzie następowało przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych oraz, gdy sam inwestor dobrowolnie o to wystąpi, mimo że uzyskanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie nie jest wymagane. W pozostałych przypadkach wymagane będzie zwykłe zawiadomienie o zakończeniu budowy 😊

Prawo budowlane 2023. Likwidacja formalnego oddawania do użytkowania obiektów budowlanych

Nowelizacja ustawy prawo budowlane 2023 proponuje też rezygnację z procedury formalnego oddawania do użytkowania w stosunku do budynków mieszkalnych jednorodzinnych oraz obiektów budowlanych kategorii III. Tak, aby oddanie do użytkowania następowało już z chwilą złożenia przez kierownika budowy oświadczenia o zakończeniu budowy i możliwości przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego.

Przy czym, przed przystąpieniem do użytkowania do dokumentacji budowy konieczne będzie dołączenie m.in. projektu technicznego, protokołów badań i sprawdzeń: przyłączy i instalacji, zapewniających użytkowanie obiektu budowlanego zgodnie z przeznaczeniem, dokumentacji geodezyjnej, zawierającej wyniki geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej oraz informację o zgodności usytuowania obiektu budowlanego z projektem zagospodarowania działki lub terenu lub odstępstwach od tego projektu.

Ponadto, w celu weryfikacji wykonania obiektu budowlanego zgodnie z projektem budowlanym, do dokumentacji budowy trzeba będzie dołączyć, wykonaną przez kierownika budowy, dokumentację fotograficzną 📷

Prawo budowlane 2023 – rezygnacja z zatwierdzania projektów

Ustawodawca ma jeszcze jeden pomysł. Proponuje rezygnację ze stemplowania i zatwierdzania projektów dołączanych do zgłoszeń i wniosków o pozwolenie na budowę. Organy administracji architektoniczno-budowlanej (np. starostowie) mają nie sprawdzać zgodności projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami techniczno-budowlanymi. Jednakże mają weryfikować zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami.

Wynika to z usunięcia pojęcia „zatwierdzenia” projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego. Stąd bezprzedmiotowe stanie się wydawanie decyzji w tym przedmiocie 😀 Mniej formalności wpłynie na szybkość załatwiania spraw!

Ustawodawca tłumaczy, że zmiany te mają na celu odciążenie organów administracji architektoniczno-budowlanej i usprawnienie ich działania.

Niektórzy stawiają przekornie pytanie 👉To jakie zadania będą wykonywać te organy w sytuacji, gdy kolejne nowelizacje Prawa budowlanego stopniowo odbierają im możliwość weryfikacji zamierzeń inwestycyjnych na etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę lub dokonania zgłoszenia?

Dopiero w praktyce będziemy mogli uzyskać odpowiedź 🤔

Elektroniczny Dziennik Budowy w nowym Prawie budowlanym 2023

A teraz cyfryzacja dziennika budowy.

Zmiany w Prawie budowlanym 2023, w zakresie dziennika budowy, wynikają z nowelizacji ustawy z dnia 7 lipca 2022 r., która wprowadziła do Prawa budowlanego nowy rozdział 5a (art. 47c-47v).

Pewnie już wiesz, ze dnia 27 stycznia 2023 r., publicznie uruchomiono aplikację EDB. Ona umożliwia elektroniczną realizację wszelkich czynności, które są wymagane przy prowadzeniu dziennika budowy.

Dziennik budowy to najważniejszy dokument na budowie, w związku z czym powinien być prowadzony w określony sposób i przechowywany w bezpiecznym miejscu. Rejestruje się w nim przebieg robót budowlanych oraz wszelkich okoliczności i zdarzeń mających związek z ich wykonywaniem i mogących mieć znaczenie podczas technicznej oceny prawidłowości prowadzonych prac budowlanych, montażu czy rozbiórki.

Dziennik budowy to także narzędzie pracy kierownika budowy, inspektora nadzoru inwestorskiego oraz projektanta. W dzienniku zapisywane są wszystkie zdarzenia, które dokumentują przebieg robót budowlanych.

Prawo budowlane 2023. Elektroniczny Dziennik Budowy (system EDB)

Powyższe oznacza, że od końca stycznia 2023r. najważniejszy dokument na budowie może być prowadzony elektronicznie 😀 Poprzez aplikację EDB, która nie wymaga żadnego specjalistycznego sprzętu. Jest dostępna zarówno w wersji komputerowej tutaj, jak i wersji mobilnej.

Każdy inwestor, po uwierzytelnieniu poprzez usługę węzła krajowego (np. przez profil zaufany, e-dowód lub bankowość elektroniczną) i po założeniu konta, może poprzez system zwrócić się do organu administracji architektoniczno-budowlanej o wydanie dziennika budowy.

Tak naprawdę elektroniczny dziennik budowy może być założony dla każdego przedsięwzięcia. Za wyjątkiem robót budowlanych na terenach zamkniętych ustalonych decyzją Ministra Obrony Narodowej.

Po otrzymaniu elektronicznego dziennika, inwestor będzie mógł dodać do systemu pozostałych uczestników procesu budowlanego. Np. kierownika budowy, projektanta czy inspektora nadzoru inwestorskiego. Osoby te otrzymują wówczas dostęp do dziennika i uprawnienie do dokonywania w nim wpisów.

Sam system EDB, jak i wersja elektroniczna dziennika budowy wykazują szereg ułatwień w całym procesie zarządzania budową. Bowiem system ten umożliwia:

🔹 składanie wniosku o elektroniczny dziennik budowy online

🔸 elektroniczne dokonywanie wpisów w dzienniku budowy

🔹 powierzanie i określanie ram czasowych pracy geodety oraz uczestników budowy

🔸 monitorowanie wpisów i dokumentacji budowlanej online przez 24/7

🔹 przystępną i łatwą w obsłudze korektę wpisów, edycję statusów (włącznie z  zamknięciem dziennika budowy)

🔸 filtrowanie i wyszukiwanie wpisów po różnych kryteriach. Np. aktualność wpisu / funkcja autora.

Elektroniczny dziennik budowy – jakie zalety ?

Zróbmy podsumowanie. Jakie korzyści możesz mieć z elektronicznego dziennika budowy ?

1️⃣ występowanie z wnioskiem o wydanie dziennika budowy oraz jego składanie wraz z wnioskiem o pozwolenie na używanie 👉 wszystko online w systemie EDB

2️⃣ zarządzanie procesem budowlanym, dodawanie uczestników procesu i wyznaczanie czasu pracy z poziomu aplikacji

3️⃣ wszyscy uczestnicy procesu budowlanego mogą mieć wgląd do wpisów dokonywanych w Elektronicznym Dzienniku Budowy z dowolnego miejsca

4️⃣ aplikacja w systemie Elektronicznego Dziennika Budowy będzie działać także w trybie offline

5️⃣ będzie dostępna wersja webowa uruchamiana za pomocą dowolnej przeglądarki internetowej i (w pełni darmowa) wersja mobilna do pobrania ze sklepów Apple Store i Google Play.

Skorzystaj z uproszczeń formalności na budowie 😊 Warto!

Elektroniczny dziennik budowy – kto będzie miał dostęp?

📌

Osobą odpowiedzialną za udostępnianie Elektronicznego Dziennika Budowy innym uczestnikom procesu budowlanego będzie inwestor.

To on jest odpowiedzialny za realizowaną inwestycję. Dlatego też, ma on mieć możliwość pozbawiania uczestników procesu dostępu do dziennika budowy prowadzonego w postaci elektronicznej. Jednak tylko w przypadku, gdy taki zabieg nie będzie utrudniał lub uniemożliwiał im wykonywanie praw czy obowiązków wynikających z przepisów.

📌

Również kierownik budowy będzie mógł udostępniać elektroniczny dziennik m.in. organom uprawnionym do kontroli na terenie budowy.

📌

Ponadto prawo dostępu do systemu Elektronicznego Dziennika Budowy, jeżeli chodzi o przeglądanie wpisów, będą miały:

⏺ organy administracji architektoniczno-budowlanej

⏹ inspektor nadzoru budowlanego

⏺ inne organy uprawnione do kontroli przestrzegania przepisów na terenie budowy.

Elektroniczny dziennik budowy – jak uruchomić ?

Elektroniczny Dziennik Budowy będzie udostępniony w systemie EDB na stronie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Biuletynie Informacji Publicznej. Będzie go można odnaleźć na stronie po indywidualnym numerze dziennika budowy.

System będzie można uruchomić bez żadnego specjalistycznego sprzętu i nawet bez stałego dostępu do Internetu. Użytkownicy będą mogli korzystać z Elektronicznego Dziennika Budowy bez konieczności instalowania dodatkowego oprogramowania na swoich komputerach. Aplikacja będzie działała po uruchomieniu standardowej przeglądarki internetowej.

Obsługa systemu ma być z założenia prosta i intuicyjna 👍😀 Dlatego będzie możliwa również za pomocą smartfona i tabletu. Aplikacja mobilna Elektronicznego Dziennika Budowy dostępna będzie na większości urządzeniach mobilnych. Zarówno tych z systemem Android, jak i iOS (czyli iPhone i iPad).

Inwestorzy, którzy będą prowadzić Elektroniczny Dziennik Budowy, przy oddawaniu obiektu budowlanego do użytkowania będą musieli podać tylko indywidualny numer dziennika.

Aktualnie inwestorzy mają możliwość wyboru sposobu prowadzenia dziennika budowy, pomiędzy tym w wersji papierowej i elektronicznej w systemie EDB. Co także istotne, papierowy dziennik budowy możesz kontynuować w formie elektronicznej. Zmiana nie zadziała jednak odwrotnie. Elektroniczny dziennik budowy możesz  kontynuować jedynie w systemie EDB.

🔔 Ale pamiętaj! Od dnia 1 stycznia 2030r. takiego wyboru nie będzie. W związku z dążeniem ustawodawcy do elektronizacji procesu budowlanego, jedyną formą prowadzenia dziennika budowy będzie już tylko ta elektroniczna.

Odpowiedzialność kierownika budowy – o tym warto pamiętać!

Skoro była mowa o dzienniku budowy, to teraz kilka słów na temat kierownika budowy 👷‍♀️👷‍♂️

Jak widzisz, zmiany w prawie budowlanym są istotne. Warto je przyswoić zwłaszcza przez najważniejsze osoby na  budowie. Kierownik budowy to według prawa budowlanego osoba zarządzająca procesem budowlanym i organizująca pracę na budowie.

Taka osoba musi nadzorować wykonywane roboty budowlane po to, aby oddać inwestorowi do użytku obiekt zbudowany według projektu budowlanego i pozwolenia na budowę lub zgłoszenia na budowę.

Zatem tam gdzie obligatoryjna jest obecność kierownika budowy,  trzeba pamiętać, że nieznajomość prawa niestety może  zaszkodzić.

Kierownik budowy to osoba fizyczna, która bierze odpowiedzialność za cały proces budowlany od momentu podpisania umowy wykonawczej, aż do protokolarnego oddania budynku do użytku.

W związku z podjętymi pracami kierownik budowy pełni odpowiedzialność zawodową i dyscyplinarną względem inwestora.

Odpowiedzialność kierownika budowy na budowie wynika z trzech podstaw prawnych:

🔴 prawa karnego

🟢 prawa cywilnego

🔵 prawa budowlanego.

Jeżeli kierownik budowy nie wypełni swoich obowiązków w sposób należyty i zgodny z przyjętym projektem i zasadami sztuki budowlanej, może ponieść odpowiedzialność majątkową i karną 😞

W przypadku, gdy uchybienia będą dotyczyły błędów na budowie, to inwestor będzie mógł dochodzić swoich praw na mocy pozwu cywilnego. Będzie to wynikać z niewypełnienia obowiązków umowy. Po udowodnieniu kierownikowi nierzetelności ten będzie musiał zapłacić za szkodę lub naprawić popełnione błędy. Jeśli umowa wykonawcza zakładała kary umowne, to kierownik budowy może być zobowiązany do zapłaty odszkodowania 😥

Odpowiedzialność zawodowa kierownika budowy

Odpowiedzialność majątkowa i karna za popełnione błędy nie wyklucza odpowiedzialności zawodowej kierownika budowy.

Zgodnie  z art. 96 Pr. bud., niedbały czy niesolidny kierownik budowy może zostać ukarany:

🟠 upomnieniem

🟡 upomnieniem połączonym z koniecznością ponownego zdania egzaminu na uprawnienia budowlane

🟣 zakazem wykonywania swojej funkcji na określony czas i obowiązkiem ponownego zdania egzaminu.

Jeśli jesteś kierownikiem budowy, to sprawdź  jakie zmiany w nowym prawie budowlanie 2023 weszły w życie i co jeszcze jest w planach. Pamiętaj ! Przezorny zawsze ubezpieczony 😉

📌📌📌

Tyle zmian na dziś 😊 Myślę, że to odpowiednia dawka wrażeń jak na jeden wpis.

Jeżeli wciągnął Cię ten temat, to zachęcam do śledzenia tego wątku na moim blogu.

Już niebawem pojawi się druga część artykułu z omówieniem dalszych wdrożonych zmian oraz planowanych nowelizacji w ramach projektu Prawo budowlane 2023.

Tymczasem może zainteresują Cię moje poprzednie wpisy związane z prawami i obowiązkami stron umowy o roboty budowlane.

Jeżeli tak, to zapraszam do lektury w szczególności poniższych wpisów:

🔸 umowa o roboty budowlane

🔹 protokół odbioru robót

Katarzyna Sabynicz
radca prawny

Zdjęcia: Photo by geralt on Pixabay; Max Rahubovskiy on Pexels; planet_fox on Pixabay; Pexels on Pixabay; PhotoMIX-Company on Pixabay; Aron Visuals on Unsplash; Glenn Carstens-Peters on Unsplash; andremsantana on Pixabay.

***

Umowa o dzieło

Z tego artykułu dowiesz się czym różni się umowa o dzieło od umowy o roboty budowlane.

Inspiracją było zlecenie mi do przygotowania następującej usługi 

Klient: Pani mecenas, proszę o przygotowanie wzoru umowy o dzieło dla podwykonawców z branż instalacyjnych w ramach naszej nowej inwestycji w Gliwicach.

Ja: Dlaczego akurat umowy o dzieło a nie standardowo o roboty budowlane? [Czytaj dalej…]